Me, Myself and I. Over identiteit.
De selfie was niet alleen hét woord van 2013, het is tevens een symbool van de narcistische tijd waarin wij zouden leven. We zouden volgens sommige (cultuur)critici een ware narcisme-epidemie meemaken die goed gedijt in een neoliberaal milieu en die gevoed wordt door de sociale media. Deze discussie over het ‘nieuwe narcisme’ heeft in elk geval de aandacht voor het ‘self’ doen toenemen en de vraag naar wat identiteit is weer onder de aandacht gebracht: wie ben je, hoe definieer je je culturele identiteit, wat is je ‘iDentity’ of digitale identiteit, je genderidentiteit, je sociale identiteit, je genetische en andersoortige identiteit, …?
We geloven sterk in de maakbaarheid van de identiteit. We leven in een cultuur die het ‘zelf’ als onderneming beschouwt. Geheel conform de meritocratische logica valt er immers altijd nog wel ergens aan onszelf te schaven zodat we ons succesvolle leven nog kunnen upgraden. Managementsboeken en cursussen beloven onze ‘energy, time management en efficiency’ te verhogen. Consultants allerhande helpen ons op onze zoektocht naar het ‘ware zelf’.
Kortom, wij zijn zoekende wezens wiens identiteit in deze snel veranderende samenleving minder dan ooit vaststaat. Ze is daarentegen onderhevig aan tal van culturele, maatschappelijke en persoonlijke veranderingen.
Studium Generale nodigt 10 internationale experts uit om elk vanuit hun eigen discipline te reflecteren over volgende vragen: wie of wat is ‘ik’, ‘zelf’ en identiteit? Hoe werd daarover in het verleden gedacht en waarin verschilt dat van het hedendaagse identiteitsbegrip in onze digitale wereld? Bestaat er zoiets als het ‘ware zelf’, als ‘authenticiteit’? En wat is de invloed van ‘interculturaliteit’ op ons identiteitsbegrip? Wat te denken van de ‘ik-branding’, jezelf als merk in de markt zetten, of over ‘the outsourced self’, over de maakbaarheid van het ‘ik’? Hoe verhoudt zo’n verregaand geloof in de maakbaarheid van het zelf zich ten opzichte van autoriteit? Wie is de ‘homo economicus’? Wat met de hippe hipster: is deze hype een vorm van identiteit? Wat is de impact van de neurowetenschappen over ons inzicht over ‘ik’? Zijn wij ons ‘brein’? Is het juist dat de zogenaamde ‘meer betrokken zijn op hun selfie dan op hun medemens? Is de zogenaamde overdreven aandacht voor het ‘ik’ een ziekelijke vorm van narcisme, of is dat juist een positieve persoonlijkheidseigenschap die je in staat stelt te ‘excelleren’ – iets wat in onze prestatiemaatschappij erg gewaardeerd wordt? Als we dan al zo sterk met onszelf bezig zijn, waar is dan de ander? Of hoe moeten we denken over zorg en altruïsme in tijden van narcisme…
06.10.2015
Yves Petry, Het spook van de identiteit versus de geest van de uniciteit
Yves Petry is schrijver en essayist. Hij publiceerde tot nu toe zes veelgeprezen romans, en werd o.a. bekroond met de BNG Nieuwe Literatuurprijs en de Libris Literatuurprijs. Hij geldt als een vaste waarde in de Nederlandstalige letteren. In zijn laatste roman, Liefde bij wijze van spreken, wordt pregnanter dan ooit de vraag gesteld naar wat een bestaan tot een individueel bestaan maakt.
20.10.2015
Els Snick, Identiteit als overlevingsstrategie
Els Snick is literair vertaler en literatuurwetenschapper. Ze promoveerde in 2011 over de netwerken van de Joods-Oostenrijks-Hongaarse auteur Joseph Roth in Nederland en Vlaanderen. Hij was tijdens het interbellum een van de beroemdste journalisten en romanciers in Duitstalig gebied. In 1933 verliet hij Duitsland na de machtsovername van de nationaalsocialisten en doolde als hotelmens door Europa. Hij was van Oost-Joodse afkomst en stond als links-progressief auteur bekend, maar als emigrant noemde hij zichzelf katholiek en conservatief, en verheerlijkte hij de teloorgegane Habsburgse monarchie. Wat was pose, wat was echt? Roth was een mythomaan en de ontworteling maakte van hem een vat vol tegenstrijdigheden. Hij construeerde een identiteit die hem het overleven in ballingschap mogelijk maakte. Slechts in één zaak bleef hij consequent: in zijn haat tegen fascisme en nazisme.
03.11.2015
Paul Bottelberghs & ZEM, Liefde in tijden van “likes”
Liefde in tijden van “likes” is niet echt een dialoog, maar een soort conversatie over identiteit en intimiteit, over angst en liefde – tussen Paul Bottelberghs , die graag met media werkt en erover nadenkt, en Zem – een Belgisch-Ethiopische singer-songwriter. Paul Bottelberghs stelt vragen: hoe wordt onze identiteit gevormd? Is identiteit iets wat me verbindt met de Anderen of is het net dat wat me van de Anderen onderscheidt? Gaat identiteit over aanpassen of oprotten? Wat is het verschil tussen identiteit en intimiteit? Is identiteit een rationele constructie of is het een gevoel? Kan ieder van ons altijd kiezen tussen angst en liefde? En waarvoor kies je dan? Zem die in Ethiopië geboren is, maar in Gent opgroeide, en zich zo goed aanpaste aan de blikken en de “likes” van de Anderen dat ze zichzelf verloor , vertelt aan de hand van haar zelf geschreven en gezongen songs een verhaal over jezelf verliezen en weer terug vinden, over identiteit in diversiteit, over angst en over liefde.
Paul Bottelberghs is mediamaker en mediafilosoof. Hij publiceert over de geschiedenis en filosofie van de media en geeft gastcolleges in binnen- en buitenland. Bij de VRT was hij verantwoordelijk voor de productiekern media- en beeldcultuur, journalist Nieuwsdienst-Panorama, eindredacteur Canvas en documentairemaker. Hij is medeoprichter van Andere Sinema en Ambrosia’s Tafel, een vzw die werkte rond media-emancipatie en het Platform rond mediawijsheid ontwierp voor het Ministerie van Onderwijs. Bottelberghs vertegenwoordigde het Ministerie van Onderwijs in de expertengroep van de Raad van Europa en won o.a. de Scenariowedstrijd van het Ministerie van Cultuur, de Bert Leysenprijs voor Televisie, de Europese Basel-prijs van de EBU. Momenteel werkt hij samen met ZEM aan een multimediaal project gebaseerd op haar leven als adoptiekind in Vlaanderen.
ZEM is geboren in Ethiopië. Ze heeft haar vader nooit gekend. Als haar moeder sterft, komt ze als driejarig meisje samen met haar broer in een weeshuis terecht. Ze worden allebei geadopteerd door een Belgisch-Nederlands gezin en ze groeit op als Fiona in Gent. Vanaf haar achtste volgt ze een klassieke opleiding harp met piano als tweede instrument. Haar muzikale carrière start op haar zestiende als singer-songwriter en vocaliste voor de Gentse hiphopband Rauw&Onbesproken. Haar muziek bestrijkt een uitgebreid gamma van soul over pop (met o.m. een deelname aan The Voice van Vlaanderen in 2014) tot intieme Franse chansons. Daarnaast behaalde ze een bachelor in het sociaal werk en een master in de sociologie aan UGent. Momenteel werkt ZEM aan een multimediaal project gebaseerd op haar eigen leven als adoptiekind in Vlaanderen, i.s.m. Paul Bottelberghs.
17.11.2015
Fikry El Azzouzi, Mijn identiteit in literaire verbeelding
Fikry El Azzouzi is schrijver van romans, columns en theaterstukken. In 2015 werd hem de Arkprijs van het Vrije Woord toegekend voor zijn roman Drarrie in de nacht en zijn toneelstuk Reizen Jihad. El Azzouzi zal het hebben over culturele identiteit. Deze lezing wordt gehouden naar aanleiding van de uitreiking van de Beraberprijs. Deze prijs reiken het Willemsfonds en de Unie van Turkse Verenigingen jaarlijks uit aan de ouders van een pas in het hoger onderwijs afgestudeerde jongere, met een andere etnisch-culturele achtergrond.
Mede mogelijk gemaakt dankzij Willemsfonds en de Unie van Turkse Verenigingen.
01.12.2015
Paul Verhaeghe, Identiteit en autoriteit
Paul Verhaeghe is hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse. In 2012 verscheen zijn boek Identiteit, waarin hij van leer trok tegen het neoliberale model dat vandaag een dwingende stempel drukt op de maatschappij en vooral op onze identiteit. In september verschijnt zijn nieuw boek Autoriteit. In zijn lezing zal Verhaeghe het hebben over autoriteit en collectiviteit.
Mede mogelijk gemaakt dankzij Masereelfonds en Faculteit Geneeskunde UGent.
08.12.2015
David Grossman, In gesprek met Sigrid Bousset
David Grossman is een van Israëls beroemdste schrijvers en voorvechter voor vrede in het Midden-Oosten. Zijn werk is in meer dan twintig talen vertaald en bekroond met talloze prijzen, het meest recent met de prestigieuze Geschwister Scholl-Preis in Duitsland. Hij wordt getipt voor de Nobelprijs. Naast romans als ‘Zie: Liefde’, ‘Uit de tijd vallen’ en ‘Komt een paard de kroeg binnen’, schrijft hij regelmatig opiniestukken over het conflict met de Palestijnen.
Grossman zal tijdens deze lezing in gesprek gaan met Sigrid Bousset over zijn werk en meer in het bijzonder over thema’s zoals identiteit, verzet, tragiek en humor. Sigrid Bousset was jarenlang actief in de theaterwereld als dramaturge ondermeer in Kaaitheater, Victoria, bij Jan Fabre, Jan Lauwers en Anne-Teresa de Keersmaeker. Ze leidde tot 2014 het internationaal literatuurhuis Passa Porta. Ze is momenteel curator van het internationale literatuurfestival Winternachten in Den Haag.
Naar aanleiding van de lezing met David Grossman organiseert de School of Arts Gent drie leessalons over zijn werk voor alle geïnteresseerde studenten, docenten en andere Grossman-liefhebbers. Elke avond wordt er tussen 19 en 22 uur een boek besproken door een kenner van het werk en wordt het boek vanuit een specifiek perspectief toegelicht. Daarnaast worden in het leessalon fragmenten gelezen en geanalyseerd. Op 26 oktober ‘Zie: liefde’, op 16 november ‘Uit de tijd vallen’, en op 23 november ‘Komt een paard de kroeg binnen’. Inschrijven hiervoor via de website van de School of Arts.
I.s.m. KASKlezingen
Mede mogelijk gemaakt dankzij Uitgeverij Cossee, Masereelfonds en de Vrije Universiteit Amsterdam.
09.02.2016
Annelies Verbeke, Identiteit: de parade, de leider en Jezus
Annelies Verbeke is schrijfster. Haar werk viel meermaals in de prijzen en wordt uitgegeven in tweeëntwintig landen. Aan de hand van enkele passages van de door haar beminde auteurs Karel Čapek en Nikolaj Gogol overschouwt Annelies Verbeke het thema ‘identiteit’ in haar eigen werk.
Mede mogelijk gemaakt dankzij Masereelfonds.
23.02.2016
Gily Coene, Identiteit en diversiteit: een ethisch perspectief
Gily Coene is directeur van RHEA en medeoprichter en VUB – programmadirecteur van de Interuniversitaire Master in Gender en Diversiteit. Haar onderzoek situeert zich op het kruispunt van de empirische en normatieve ethiek, feministische theorie en genderstudies en bestrijkt diverse thema’s zoals gender en culturele/etnische diversiteit, globalisering, migratie en mensenrechten, humanisme, spiritualiteit en secularisme, seksuele en reproductieve rechten en ontwikkeling.
Mede mogelijk gemaakt dankzij Masereelfonds.
08.03.2016
Stefan Beyst, De metamorfosen van het visuele zelfbeeld
Stefan Beyst is auteur. Hij schreef o.a. voor het tijdschrift rekto:verso over kunst. Vanaf 2003 runt hij een website met teksten over kunsttheorie, ontwikkelingen in de hedendaagse kunst, en besprekingen van het werk van vooral hedendaagse kunstenaars. Hij doceerde de vakken Kunstfilosofie en Moderne Kunst aan wat nu de MAD-Faculty is van de PXL-MAD School of Arts in Hasselt. In 1997 publiceerde hij het boek De extasen van Eros, over de relatie tussen seksuele, parentale, economische, politieke en communale aspecten van het menselijke bestaan. Momenteel werkt hij aan een omvangrijk boek over het beeld, dat de titel Het beeld: mimesis herbekeken zal dragen. Zopas publiceerde hij ook een e-book: Het zelfbeeld tussen spiegel en dagboek, over de manier waarop de mens omgaat met het zelfbeeld en het zelfportret. Tijdens zijn lezing zullen we kennismaken met de vele varianten van onze visuele verschijning. De moeilijkheidsgraad van het produceren – van zelf schilderen, over laten schilderen of fotograferen, tot het maken van selfies – beïnvloedt hoe het zelf zich toont, onthult, of verbergt.
I.s.m. KASKlezingen
Mede mogelijk gemaakt dankzij boekhandel Limerick.
22.03.2016
Jim van Os, Schizofrenie bestaat niet
Jim van Os is hoogleraar Psychiatrische Epidemiologie en hoofd van de afdeling Psychiatrie en Psychologie van het Maastricht University Medical Centre. Hij is tevens gasthoogleraar aan het Institute of Psychiatry in Londen. Van Os zal het hebben over de vraag waarom de diagnose schizofrenie beter niet gesteld wordt.
Mede mogelijk gemaakt dankzij faculteit Psychologie, Vakgroep Psychoanalyse en Raadplegingspsychologie UGent. Deze lezing gaat uitzonderlijk door in het UFO, Sint-Pietersnieuwstraat 33 in Gent.
12.04.2016
Frank Westerman, Schipbreukelingen op vreemde kust
Frank Westerman is journalist en schrijver. Zijn boeken verschijnen in verschillende talen en hij won reeds verscheidene prijzen, waaronder de Gouden Uil in 2005. Westerman over zijn Studiumlezing:
Stel: je spoelt aan op vreemde kust – is het kompas van je identiteit dan op slag onklaar? Niet alleen de continenten zijn op drift, ook hun bewoners. Wat als je tussen wal en schip raakt? Casus ’the Dutch ghurka’s’: de Zuid-Molukkers in Nederland – ooit, tijdens de Molukse treinkapingen en gijzelacties van de jaren zeventig door Der Spiegel omschreven als ‘de meest exotische minderheid van Europa.’
Mede mogelijk gemaakt dankzij boekhandel Limerick.