Tot onze grote eer en plezier, mogen we het Studium Gent jaarprogramma starten met een bijdrage van Prof. Dr. Elisabeth De Waele. Ziekenhuizen hebben een belangrijke rol gespeeld in de debatten en het politieke discours van het laatste jaar, maar zelden hebben burgers (en ook studenten) direct van ziekenhuispersoneel en leiderschap mogen horen over de Covid-19 crises. We zullen uiteraard in dit academisch jaar niet al mogen spreken van een post-Covid tijd. Desalniettemin, verheugen wij ons op het delen van Professor De Waele’s unieke helikoptervisie en getuigenissen.

In september 2021 tellen we in het UZBrussel de 2021^ste mens die opgenomen wordt wegens Covid-19. Ademnood en stikkend gevoel is de meest geziene klacht. Meer dan 1 op tien zal het ziekenhuis niet levend verlaten. De tranen drogen nooit op. De zorg werkt voort. De impact van politiek, beleid, crises op de werking van een ziekenhuis, en ook de impact van zo een crises op het leven, het werk, lichaam en geest van zorg professionals en hun patiënten is enorm. Maar er wordt ook, zoals op elke werkplek, gelachen.

Professor Elisabeth De Waele, een van de specialisten uit het televisieprogramma Topdokters, is Afdelingshoofd Intensieve zorgen en Diensthoofd Klinische Nutritie in het UZBrussel. Als arts en onderzoeker heeft ze zich gespecialiseerd in de nutritionele behandeling van kritiek zieke patiënten.

Dit programma is georganiseerd in samenwerking met het studium generale UGent.

Zorgverlening is van alle tijden en de problemen in de zorgsector ook: tekort aan personeel, financieringsproblemen, kwaliteit van zorg enz. Toch heeft elke zorgvrager recht op een kwaliteitsvol antwoord op zijn zorgnood. Maar wie zijn de zorgverleners van morgen die de kwaliteit van zorg moeten garanderen? Wat is kwaliteit van zorg? Is ons zorgmodel nog aangepast aan de vragen in de toekomst? Moeten we niet op zoek gaan naar creatievere oplossingen in plaats van alleen maar te roepen om ‘meer van hetzelfde’? Het verleden is wat het is, maar welke lessen nemen jullie mee om de toekomst beter vorm te geven?

Lon Holtzer is Vlaams Zorgambassadeur, verpleegkundige en auteur van ‘De 7 privileges van de zorg’ en ‘Stageboek verpleegkunde’. Voor de Vlaamse overheid zet zij zich al dik tien jaar in om jobs in de zorgsector aantrekkelijker te maken, en met resultaat; sinds 2010 is het aantal studenten dat kiest voor een opleiding in de zorgsector fors gestegen, evenals het aantal geregistreerde gezondheidszorgverstrekkers.

Dit programma is georganiseerd in samenwerking met HOGENT departement Gezondheidszorg en onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn. De avond zal worden gemodereerd door Nico De Witte, onderzoeker aan de Hogeschool Gent en VUB.

Juridisch gezien mag je je verdedigen tegen een belager die je bedreigt met (ernstige en accute) aanranding van lichaam. De term daarvoor is ‘noodweer’. Maar hoe komt het dat we veelal zo zijn gedisciplineerd om niet te praten over (of ons te organiseren in de vorm van) zelf-verdediging tegen eco-sociale onderdrukking? Terwijl gemeenschappen blootgesteld worden aan systemisch gewelddadige aanranding en verschroeide aarde politiek heeft gezorgd voor de huidige extinctie crisis, ontwikkelt protest vaak niet door naar zelfverdediging.

Chihiro Geuzebroek maakte in 2020 een tentoonstelling over een eeuw (antikoloniaal en milieu) verzet tegen gas en petroleum reus Shell. Hoe verdedigt een gemeenschap zich als ze in een jaar 16.000 babylevens verliezen door vervuild water? Welke tactieken hebben gewerkt om Shell’s betrokkenheid in Zuid Afrika Apartheid ontoelaatbaar te maken? En waarom is er in de klimaatbeweging van de 21e eeuw in Nederland zo’n taboe op militante vormen van verzet tegen ecocide (grootschalige vernietiging van natuurlijke leefgebieden)?

De centrale vraag die Chihiro in deze lezing wil onderzoeken is “Hoe verliest ‘zelf-zorg’ in sociale bewegingen betekenis als er een taboe is op ‘zelf verdediging’?Chihiro zal ingaan op zelfverdediging als essentiële zorg praktijk en zal dillemma’s bespreken van verschillende mensen en groepen die de risico’s moeten afwegen tussen doodgaan aan onderdrukking of vergaande represailles als reactie op zelfverdediging.

#selfcare #selfdefense #racisme #politiegeweld #partnergeweld #ecocide #klimaat

Chihiro Geuzebroek werkt als freelancer aan het herstellen en hervertellen van relatie met de aarde en elkaar. Ze is de producer director van de klimaatrechtvaardigheid documentaire Radical Friends (2014). Ze traint en spreekt op het gebied van dekoloniaal milieuherstel en Inheemse soevereiniteit en kunst en activisme. Ze werkt nu voor Greenpeace NL. Chihiro woont in Amsterdam en heeft meer dan 100 voordrachten gegeven in Nederland, België, Duitsland, Engeland, Zweden, Frankrijk, Canada, VS, Cuba, Mexico en (online tv interview) in Colombia.

Het lijkt ons nu vanzelfsprekend dat de Belgische staat zich inzet voor het waarborgen en zelfs het verbeteren van het welzijn. De Covid-19 pandemie getuigt zelfs van een wereldwijde norm waarin regeringen maatregelen dienen te nemen om onze gezondheid te beschermen. Is dat echter wel een vanzelfsprekendheid? Professor Verbruggen neemt ons eind november mee langs de ontstaansgeschiedenis van de sociale welvaartstaat, en haar evolutie, met een nadruk op de impact van transnationale dynamieken, belangen en relaties.

Professor en historicus Christophe Verbruggen, van de Universiteit Gent, doet onder andere onderzoek naar de geschiedenis van sociale en culturele hervormingsbewegingen. Daarnaast is hij als directeur verbonden aan het interdisciplinaire onderzoekscentrum Ghent Centre for Digital Humanities (GhentCDH).

Sennay Ghebreab is als professor en out-of-the-AI-box thinker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. In zijn onderzoek, en als wetenschappelijk directeur van het Civic AI Lab, richt hij zich op sociaal intelligente AI, en hoe AI-technologie gelijke kansen kan bevorderen in bijvoorbeeld onderwijs, welzijn en mobiliteit

Middels een dieptegesprek, zullen we de persoonlijke inspiraties, maatschappelijke inzichten en de wetenschappelijke visie verkennen die prof. Ghebreab hebben geleid tot het initiëren van het Civic AI Lab. Ook zullen we antwoorden trachten te formuleren op vragen als: kan AI ons effectief helpen uit ons huidige doolhof van micro en macro ongelijkheid? Zo ja, hoe geven we vorm aan autonoom lerende technologieën die ons gelijke toegang tot het recht op welzijn, kansen en waardigheid vergroten/optimaliseren? En kunnen sociaal geëngageerde algoritmes en AI voor ons zorgen?

Een onderkende consequentie van decennia van bezuinigingen in Nederland is de overheveling van (zorg) taken naar ondermaats (of geheel niet) gesubsidieerde grassroots initiatieven, groepen en organisaties. Kwetsbaar-gemaakte individuen uit gemarginaliseerde gemeenschappen met verregaande sociale, psychologische en materiele problemen verenigen zich in – min-of-meer – gelegenheidsinitiatieven, actiegroepen en een enkele ambitieuze belangenbehartigende organisaties, met de bijkomende uitdaging om elkaar en lotgenoten te ondersteunen, verzorgen en empoweren. Let wel, een uitdaging die ze vaak aan moeten gaan zonder het voordeel van professionele zorg opleidingen en vorming.

non, een professionele geestelijk verzorger, neemt ons mee in diens parcours als activist, opbouwwerker en zorgprofessional binnen de Rotterdamse queer gemeenschap. De centrale vraag die hen probeert te beantwoorden is: zijn zorg-professionals een noodzaak en een urgentie binnen de hedendaagse sociale bewegingen?

non is een hulpverlener in hart en nieren, en probeert dat al heel hun leven te navigeren zowel prive als professioneel. Hun studeerde humanistiek en werd geestelijk verzorger, maar belandde door hun eigen identiteit in eerste instantie in de zorg voor diens queer-gemeenschap. non zal vertellen over hun denken en doen irt Zorg, en vragen opwerpen over wat er nodig is voor betere praktijken in zorg voor elkaar en een meer zorgzame maatschappij.

Zorg is ingewikkeld. Zorg geven is één van de meest precaire vormen van on(der)betaalde arbeid, zorg ontvangen is stigmatiserend. Wie veel zorg nodig heeft, zien we als minder zelfstandig, minder daadkrachtig, als minder mens zelfs. ‘Zorgbehoevend’ worden is voor velen een ultiem schrikbeeld.

Gelukkig verdiepen denkers en activisten uit de disability justice movement, uit crip theory en uit critical disability studies zich al jaren in zulke zorgvragen. Wat zijn de voorwaarden om goed zorg te kunnen geven en te ontvangen? Hoe organiseer je consent in zorgrelaties? Tussen mensen onderling maar ook binnen de gemeenschap? Waarom zijn sommige vormen van hulp zo doodgewoon dat we ze niet eens meer als een vorm van hulp ervaren (de bakker betalen voor je brood in plaats van het zelf te bakken) terwijl we andere vormen van hulp (een persoonlijk assistent betalen om je schoenen te strikken) zielig vinden. En ook, wat vertelt onze benauwde omgang met zorg ons eigenlijk over ons maatschappij- en mensbeeld? Over dit en meer spreekt schrijver en historicus Anaïs Van Ertvelde in de 7e Studiumavond rondom het jaarthema zorg.

Schrijver en historicus Anaïs Van Ertvelde is visiting lecturer aan het KASK en Conservatorium / HOGENT en howest. Voor haar PhD-onderzoek aan de Universiteit van Leiden onderzoekt ze de representatie van gehandicapte lichamen in kunst, politiek en sociale bewegingen. In haar populaire podcast Vuile Lakens, en het gelijknamige boek uit 2017 (Uitgeverij De Bezige Bij), voert ze samen met schrijver Heleen Debruyne eerlijke gesprekken over seksualiteit. Momenteel werkt ze aan een nieuw boek voor de Bezige Bij over handicap en crip.

Anaïs Van Ertvelde schreef ook het begeleidend Karakters-boekje ‘Zorgangst’ over het onderwerp van haar lezing, deze is te vinden in onze webshop.

In december 2020 richtte het UZ Gent, onder leiding van prof. dr. Tessa Kerre, het Prinses Delphine van Saksen-Coburg Fonds op, met als missie om kunst en cultuur te integreren in de zorg voor de patiënt. Dit initiatief, te midden van een gezondheidscrisis die vele kunstenaars, makers en hun sector zwaar getroffen heeft, maakte ons bij het Studium Gent nieuwsgierig naar de (wetenschappelijke) inzichten die het team van prof. dr. Kerre daartoe hebben geïnspireerd. Tessa Kerre stemde enthousiast in met onze uitnodiging om zowel een Studium lezing te geven als een Karakter te schrijven over de helende vermogens/potenties van kunst en cultuur.

Professor Tessa Kerre – ook bekend van het tv-programma Topdokters – is hematoloog, kliniekhoofd aan het UZ Gent en hoofddocent aan de Universiteit Gent. In haar onderzoek richt ze zich op stamceltransplantatie en immunotherapie voor kanker. Het communiceren met patiënten, hun naasten en het brede publiek is voor haar een belangrijk aspect binnen haar job. Over dit onderwerp schreef ze onlangs het boek Immuun voor kanker? (Academia Press, juni 2021), waarin ze de ziekte bespreekbaar maakt, en de angst en eenzaamheid verkleint.

Tessa Kerre schreef ook een begeleidend Karakters-boekje over het onderwerp van haar lezing, deze is te vinden in de webshop.

Elke tekst is de basis voor een relatie tussen schrijver en lezer. De centrale vraag in deze reeks is “Als het gros van de macht, aandacht en middelen richting een steeds kleiner wordende groep mensen gaat, kan dan een ethiek en praktijk van zorg die richting veranderen?” Wat betekent deze vraag in de context van literatuur, met name fictie?

In deze lezing wordt aan de hand van voorbeelden uit de literatuur, o.a. uit de romans van Octavia E. Butler en J.M. Coetzee, de volgende vragen doordacht: Wat betekent zorg in de relatie tussen schrijver en lezer? Met wie worden lezers verwacht zich te identificeren en waarom? Welke vormen van zorg kunnen we bedenken binnen fictie die voorbij representatie gaat?

Fiep van Bodegom is redacteur bij De Gids en Extra Extra Magazine. Ze is docent bij de afdeling Creative Writing aan Artez en beeld & taal aan de Rietveld Academie en schrijft regelmatig over literatuur. Daarnaast publiceert ze essays, proza en vertalingen.

Beeld: Handgeschreven notities van Octavia E. Butler (the Huntington Library, Art Collections, and Botanical Gardens. Copyright Estate of Octavia E. Butler)

Let op, dit programma is Engelstalig en vindt per uitzondering plaats op een maandagavond in plaats van de gebruikelijke dinsdagavond!

The year Brian Lobel was diagnosed with testicular cancer was the year that now-disgraced-Lance Armstrong won(?) his 3rd Tour de France. Alongside his fictitious Tour de France win came an (also fictitious) precedent that those living with and beyond cancer are BIGGER STRONGER FASTER that MORE INSPIRING.

This lecture interrogates the history of cancer discourses around Survivorship + Inspiration and how these themes are interlinked (dangerously? appropriately? enthusiastically?) with charity, fundraising, pity and otherness, ultimately asking whether the hyper-visibility of cancer (a stark contrast from The Big C in recent memory) and the ‘awareness-raising’ is really helping people with cancer, or if it’s all just a big sweet show for those who don’t (yet) have cancer.

Brian Lobel is an artist and Professor of Performing Arts at Rose Bruford College, London. He is, amongst other things, known for his Live Art in which he engages in open, personal interaction and deals with themes surrounding the experience and problems of cancer. In 2003, he performed BALL, a monologue in which he reflected on the cancer diagnosis he received at the age of twenty. This experience was formative and underpins/inspires much of his artistic work and academic research today.

This program is organized in collaboration with Kunstencentrum Voo?uit and will be moderated by Kopano Maroga.