Malcolm Ferdinand, auteur van “Une Ecologie Decoloniale”, wijst ons op de binaire en appositionele ordening van natuur en cultuur in een tweedeling die in de antropologie bekend staat onder de naam “Le grand partage” (vert.: de grote kloof):
“ l’opposition dualiste qui sépare nature et culture, environnement et société, établissant une échelle verticale de valeurs plaçant « l’Homme » au-dessus de la nature. Elle se révèle à travers les modernisations techniques, scientifiques et économiques de maîtrise de la nature, dont les effets se mesurent à l’ampleur des pollutions de la Terre, de la perte de biodiversité, du bouleversement du climat et à l’aune des inégalités de genre, des misères sociales et des vies jetables engendrées.”
In zijn uitleg van de natuur-mens/cultuur kloof, stelt Ferdinand ondubbelzinnig dat we de losgeslagen vervuiling, ecocide, klimaatverwarming en wereldwijde ongelijkheid rechtstreeks te danken hebben aan de notie dat de mens en zijn beschaving tegengesteld en superieur zijn aan de natuur. Ferdinand, en velen met hem, dagen ons uit om juist de verstrengeling – en wederzijdse afhankelijkheid – van de mens met zijn bestaansomgeving en alle schepsels die die omgeving delen en vormgeven, in te zien. Het Studium Generale Gent gaat in 2022-23 op verkenning naar denk- en zienswijzen, en concrete praktijken, die uitgaan van die onlosmakelijke verwevenheid van mensen met hun omgeving en hun niet-menselijke buren; de mens als onderdeel, en niet meester en heer, van ecologische systemen – d.w.z., dynamische levensgemeenschappen van levende organismen en hun fysieke omgeving, die zowel biotische als abiotische factoren omvat.
Het Studium Gent zal daartoe een tiental denkers, doeners, makers en onderzoekers uitnodigen om hun geleerde en creatieve visies op de toekomst van de ecologische systemen die onze samenleving(en) huisvesten, mogelijk maken, bedreigen en/of veranderen, met ons publiek te delen. Onze gastprekers zullen ons meenemen in hun denken en verbeelding van onze ecosystemen in een wereld die warmer is dan 1.5 graden celsius, die kampt met uitstervende biotische soorten, waterschaarste en voedselschaarste; een wereld waar extreme weerverschijnsel vaker voorkomen en heftiger zijn, waar overdraagbare ziekten vaker pandemisch worden, waar steden heter en drukker worden. Welke technologieën, gewassen, kunst en cultuur zullen we in die toekomstige wereld produceren en/of nodig hebben? Welke lokale en internationale politieke, sociale en economische verstandhoudingen en keuzes zullen we maken en/of mee moeten leven? Hoe en waar zullen we wonen, werken, leren, liefhebben, zich amuseren, helen en overlijden? Zal ons denken over mens-natuur, cultuur -biologie, man-vrouw, liefde-seks (moeten) veranderen? Zullen we vaker, of juist minder, een beroep doen op religie en spiritualiteit? Hoe en waarom zullen we oorlog voeren, of juist de vrede bewaren? Hoe zullen onze ecosystemen gedijen in een wereld zonder oer-bossen en regenwouden, koraalriffen, het permafrost en de ozonlaag? Of zullen ze allen een comeback maken, met of zonder menselijke interventies?
Met andere woorden, het Studium Gent nodigt onze sprekers en publiek uit om samen een complexe ecosystematische toekomst te verkennen, uitgaande van multidisciplinariteit en een stevige dosis verbeelding.
