In de tweede week van november 2024 bereikte ons het droeve nieuws dat Piet Devos is overleden. Op 26 november stellen we graag zijn laatste boek Langs bloedbanen voor: met een voordracht door Anaïs Van Ertvelde, een gesprek met professor in de medische ethiek Heidi Mertes en muziek van Mia Thompson. Aan het einde van de avond proosten we op het leven van Piet Devos. Hij bracht verhalen die nog niet verteld waren, gaf een stem aan wat vaak vergeten wordt. Piet Devos was een bijzondere dichter, schrijver en onderzoeker. Hij verloor op vijfjarige leeftijd zijn zicht door netvlieskanker, een ervaring die zijn leven en werk diepgaand heeft gevormd. Hij inspireerde als activist voor een groenere en inclusievere wereld, en zag kracht in de kwetsbaarheid en de waarde van verschillende perspectieven.

Over Langs bloedbanen

Via doorgedreven prenatale screenings en nieuwe gentherapieën proberen we steeds meer vat te krijgen op onze gezondheid en die van onze (ongeboren) kinderen. Een nobel streven, zo lijkt het, maar volgens onderzoeker en auteur Piet Devos is er dringend meer nood aan reflectie over dit medisch-genetisch maakbaarheidsdenken.

Puttend uit zijn eigen ervaring met een zeldzame, genetische aandoening, waarschuwt Devos met name voor de tendens mensen te reduceren tot een (corrigeerbaar) DNA-profiel. Daarmee is het huidige geloof in maakbare genen de moderne uitloper van veel ouder, wijdverbreid gedachtegoed dat lichamen eenduidig tracht te identificeren op basis van zogenaamde biologische kenmerken.

Genetische profilering schijnt weliswaar heel wat objectiever te zijn dan eerdere indelingen op basis van bloed, schedelgrootte of huidskleur, maar waardenvrij is ze evenmin. Op grond van DNA bepalen wie ziek of gezond is, welke kinderen al dan niet gewenst zijn, is wel degelijk een morele keuze. Het is daarom de hoogste tijd dat we zulke keuzes openlijk erkennen en ter discussie stellen. Anders dreigen zieke en gehandicapte mensen opnieuw het slachtoffer te worden van een stilzwijgende onderdrukking.

Langs bloedbanen van Piet Devos is een publicatie in de reeks Karakters, essays over filosofie en cultuurkritiek in zakformaat. De Karakters zijn een samenwerking van Studium Generale, Academia Press, deBuren en Rekto:Verso. Anaïs Van Ertvelde leest voor uit Langs bloedbanen. Daarna volgt een gesprek over het onderwerp met professor in de medische ethiek Heidi Mertes. Zangeres en kunstenares Mira Thompson brengt een artistieke interventie. Nadien is er tijd voor een drankje, proosten we op het leven van Piet Devos en kan je het boek kopen aan de boekenstand.

• Piet Devos was schrijver en disability-onderzoeker. Na de vertaalopleiding Frans-Spaans in Antwerpen en een onderzoeksmaster Literatuurwetenschap in Leiden te hebben gevolgd, promoveerde Devos in 2013 in Groningen op een proefschrift over zintuiglijke waarneming in poëzie. Gedurende een postdoc in Montréal legde hij zich verder toe op Disability Studies, en dan in het bijzonder de esthetiek van het ‘onvolmaakte’ lichaam in kunst en literatuur. Zijn eigen blindheid vormde daarbij een kritische lens en inspiratiebron. De laatste jaren werkte Piet als gastspreker en -docent, maar benutte hij ook media als video en podcast.

• Mira Thompson is een zangeres, songwriter en performer. Geïnspireerd door de traditie van vocale jazz voelt ze zich aangetrokken tot narratieve nummers met sterke poëtische en visuele elementen. Tijdens haar tijd aan het HKU Utrechts Conservatorium ontwikkelde ze een fascinatie voor de verschillende manieren waarop de stem kan functioneren als een belichaamd instrument. Of het nu geschreven, gesproken of gezongen is, Mira gebruikt taal om diepe en verborgen gevoelens op te roepen met een oprechte maar geestige benadering. In 2019 bracht ze haar eerste EP, Festina Lente, uit. Sinds 2008 trad ze op in onder andere het Mozaïek Theater, Frascati en het Casco Art Institute: Working for the Commons en heeft ze getoerd in Duitsland en Frankrijk.

• Heidi Mertes is professor in de medische ethiek aan de Universiteit Gent, stichtend lid van het Bioethics Institute Ghent en van het interdisciplinaire platform METAMEDICA. Haar academisch onderzoek richt zich op de ethische implicaties van innovaties in de gezondheidszorg, met een bijzondere focus op reproductieve geneeskunde, genetica, embryonaal stamcelonderzoek, big data, AI en uitdagingen op het snijvlak van deze verschillende domeinen. Daarnaast engageert ze zich voor initiatieven die het maatschappelijk debat rond nieuwe medische technologie stimuleren als bestuurslid van vzw De Maakbare Mens, en is ze o.a. co-voorzitter van de Belgische Federale Commissie voor Medisch en Wetenschappelijk Onderzoek op Embryo’s in vitro en lid van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek.

​• Mari Sanders is fictie- en documentaire regisseur. In de reeksen Rolstoel Roadmovie en Mari Staat Op onderzocht hij de omgang met handicap in Europa en Nederland. Momenteel werkt hij aan zijn eerste langspeelfilm en aan Wild Lam, een opleiding voor acteertalent met een beperking.

Deze lezing zal plaatsvinden in de Kazematten. Het gehele gebouw is rolstoeltoegankelijk via een ruime lift. Voor deze lezing is een tolk gebarentaal voorzien. Wie verdere vragen heeft over de toegankelijkheidsvoorzieningen, kan contact opnemen met de organisatie: anais.vanertvelde@hogent.be