In 1500 liet Woyeken Hagen zich vrijwillig schaken om te kunnen trouwen met een man die ze zelf had gekozen. In 1601 werd Marin le Marcis zonder toestemming onderworpen aan intieme lichamelijke onderzoeken om te bepalen of Marin mannelijke of vrouwelijke geslachtskenmerken had. In 1889 onderging Charlotte de eerste ongewilde keizersnede in België.
Drie mensen, drie verschillende tijden en omstandigheden. Hun verhalen lijken nauwelijks iets met elkaar gemeen te hebben. En toch is er één element dat hen verbindt: telkens draait het om de aanwezigheid, of net de afwezigheid, van consent.
Vandaag linken we toestemming vooral aan seksueel geweld en #MeToo. Maar de geschiedenis laat zien dat de strijd om zeggenschap over je eigen lichaam veel ouder en veelzijdiger is. In ‘Een vergeten geschiedenis van consent’ onderzoeken historici Chanelle Delameillieure en Jolien Gijbels hoe mensen door de eeuwen heen laveerden tussen dwang en vrije wil. Hoe wisten gemarginaliseerde groepen ruimte te creëren voor eigen keuzes? Welke vormen van verzet, onderhandeling of stil protest kwamen daarbij kijken?
Deze lezing opent een venster op de verrassende, vaak ongemakkelijke geschiedenis van een concept dat iedereen kent, maar dat moeilijk blijft om precies te definiëren. Een blik op het verleden maakt duidelijk dat mensen om diverse redenen instemden met situaties die ze eigenlijk niet wensten, en dat niet iedereen over evenveel zeggenschap beschikte. De lezing laat zien dat toestemming vaak moeilijk herleid kan worden tot een eenvoudige ja of nee en nodigt uit tot verder nadenken over de vele grijstinten tussen dwang en vrijheid.
Na de lezing door Jolien Gijbels en Chanelle Delameillieure volgt er een panelgesprek met Douwe Haenen en moderator Anneleen Lemmens. Tussendoor is er een artistieke interventie door Yousra Benfquih, die een brief brengt rond consent, kolonialiteit en taal.
• Jolien Gijbels is docent Geschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze doet onderzoek naar de geschiedenis van geneeskunde en gender in de negentiende en twintigste eeuw. Momenteel redigeert ze samen met Chanelle Delameillieure een publieksboek over consent vanuit verschillende historische perspectieven.
• Chanelle Delameillieure is docent middeleeuwse geschiedenis aan de KU Leuven. Haar onderzoek spitst zich toe op gender-, familie- en criminaliteitsgeschiedenis. Ze is auteur van ‘Wijvenwereld’, een wetenschapspopulariserend boek over vrouwen in de middeleeuwen, én schrijft samen met Jolien Gijbels een boek over ‘consent’ in het verleden.
• Yousra Benfquih is schrijver, dichter en spoken word artiest. In 2017 won ze de txt-on-stage wedstrijd ‘Naft voor Woord’ en werd ze geselecteerd voor de schrijfresidentie van deBuren in Parijs. Sindsdien is Yousra een vaste waarde op de Vlaamse podia, gaande van de Bozar tot de Roma, de Arenberg tot Theater aan Zee. Haar geschreven werk lees je o.a. in Kluger Hans, DW B, De Poëziekrant, De Revisor en De Gids. Yousra behoort tot de vaste auteurspoule/is één van de huisauteurs van Rekto:verso en geeft Spoken Word aan LUCA School of Arts, Writing for Performance. Momenteel werkt ze aan haar dichtbundel.
• Anneleen Lemmens studeerde Literatuur- en Theaterwetenschappen aan de universiteit van Gent en Antwerpen en volgde daarna de opleiding Drama – Regie aan het RITCS in Brussel. Sindsdien is ze vooral actief als coördinator van Engagement Arts, een organisatie die zich inzet om seksisme, machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag in de brede culturele sector aan te pakken. In die context volgde Anneleen de opleiding tot vertrouwenspersoon en verdiepte ze zich in preventie door het geven van lezingen en workshops in kunstscholen en -instellingen.
• Douwe Haenen is programmamaker en erfgoedprofessional. Tijdens zijn studie aan de Reinwardt Academie richtte hij zich op ethische vraagstukken binnen de culturele sector. Hij heeft gewerkt en geadviseerd voor onder andere deBuren, het Bonnefantenmuseum, OSCAM en SHCL. Momenteel is hij werkzaam als programmamaker bij Curieus, waar Douwe zich blijft inzetten voor het bevorderen van toegankelijkheid en participatie in de cultuursector.
Deze avond is een samenwerking van Studium Generale en de Buren. Deze lezing zal plaatsvinden in de MIRY Concertzaal. De zaal is rolstoeltoegankelijk via een lift naar de eerste verdieping. Voor deze lezing is een tolk gebarentaal voorzien. Wie verdere vragen heeft over de toegankelijkheidsvoorzieningen, kan contact opnemen met de organisatie: anais.vanertvelde@hogent.be. Ter plekke kunnen vragen aan de jobstudent bij de balie gesteld worden.
